KATA SETARA / GANDA / MAJMUK...?

Antara kata majmuk, kata ganda dengan kata setara, kebiasaannya akan timbul kekeliruan dari segi penggunaannya oleh pengguna bahasa Melayu yang kurang teliti dan cakna bahasa. Mereka sering menyalahgunakan penggunaan kata-kata tersebut secara tidak sedar kerana mungkin beranggapan bahawa kata tersebut tergolong dalam kategori yang sama, yang menjadikan penggunaannya pun sama.

KATA GANDA:-

• Terbahagi kepada lima jenis, iaitu:-

1. Kata Gandaan Penuh ( bola-bola, pokok-pokok, api-api )
2. Kata Gandaan Separa ( jejari, jejambat, sesiku, kekuda )
3. Kata Gandaan Irama ( kayu-kayan, lauk-pauk, kuih-muih )
4. Kata Gandaan Bebas ( ipar-duai, simpang-perenang, mentua-taya )
5. Kata Gandaan Menyaling ( tolong-menolong, tembak-menembak, buli-membuli )

• Kata ganda akan menggunakan tanda sempang di tengahnya kecuali kata gandaan separa.
• Kata gandaan irama bersifat 'kata keduanya' tidak memiliki apa-apa makna:-

1. kuih-muih > muih - tidak memiliki apa-apa makna
2. lauk-pauk > pauk - tidak memiliki apa-apa makna

KATA SETARA:-

• Kata setara ialah kata yang terdiri daripada dua patah kata yang sama / setara golongannya.

1. lembu kerbau > lembu - binatang; kerbau - binatang
2. jimat cermat > jimat - adjektif; cermat - adjektif
3. kerusi meja > kerusi - perabot; meja - perabot
4. ibu bapa > ibu - orang; bapa - orang

• Kata setara tidak memiliki tanda sempang di tengah-tengahnya.
• Kata setara tidak boleh digandakan;-

1. ibu bapa-ibu bapa  X
2. ibu-ibu bapa  X
3. semua ibu bapa /
4. lembu-lembu kerbau X
5. lembu kerbau-lembu kerbau  X
6. banyak lembu kerbau  /

KATA MAJMUK:-

• Kata majmuk pula ialah frasa / rangkai kata yang terdiri daripada dua patah kata yang membawa maksud tertentu.
• Kebiasaannya kata majmuk dieja terpisah;-

1. kereta api
2. jalan raya
3. pasar raya
4. ubah suai
5. mata pelajaran dan lain-lain.

• Walaupun begitu, terdapat juga kata majmuk yang dieja rapat kerana penggunaannya telah terbiasa dan mantap;-

1. tanggungjawab
2. kerjasama
3. setiausaha
4. jawatankuasa
5. warganegara dan lain-lain.

PENYALAHGUNAAN:-

• Pengguna bahasa sering memasukkan tanda sempang bagi kata setara, misalnya;-

1. ibu bapa > ibu-bapa
2. jimat cermat > jimat-cermat

• Pengguna bahasa sering menggandakan kata setara seperti juga kata majmuk lain, misalnya;-

1. kasih sayang > kasih-kasih sayang / kasih sayang-kasih sayang
2. ibu bapa > ibu-ibu bapa / ibu bapa-ibu bapa

Perkongsian oleh: Cikgu Mohamad Azemi Zawawi ( GC Bahasa Melayu)